2955990
2955991
Αρθρο τεστ
2955992

Α. Από τις διατάξεις των άρθρων 1485, 1486, 1489 και 1493 ΑΚ προκύπτει, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμα και αν τούτο έχει περιουσία, εφόσον όμως τα εισοδήματά από αυτήν ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματά του δεν αρκούν για τη διατροφή του. Το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρησή του έξοδα και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση του (βλ. ΑΠ 416/2007, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο. Ως συνθήκες ζωής νοούνται οι συγκεκριμένοι όροι διαβίωσης, που ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, τον τόπο κατοικίας, την ανάγκη εκπαίδευσης, και την κατάσταση της υγείας του δικαιούχου σε συνδυασμό με την περιουσιακή κατάσταση του υπόχρεου.
2955993
Εκείνος ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του τέκνου μπορεί να συνυπολογίσει καθετί που συνδέεται με την εξαιτίας αυτής πραγματική διάθεση χρημάτων για τις ανάγκες του τέκνου καθώς και άλλες παροχές σε είδος, οι οποίες απορρέουν από τη συνοίκηση, η οποία, κατά κανόνα, συνοδεύει την επιμέλεια. Η αποτίμηση πάντως των ιδιαιτέρων φροντίδων και παροχών του γονέα που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου είναι δυσχερής (βλ.ΕφΑΘ 4902/1995, ΕλΔνη 37/1117, ΕΑ 10372/, ΝοΒ 35/ 555).
Για τον προσδιορισμό του προσήκοντος μέτρου της διατροφής κατ’ αρχήν λαμβάνονται υπ’ όψιν και αξιολογούνται τα εισοδήματα των γονέων απ’ οποιαδήποτε πηγή και στη συνέχεια προσδιορίζονται οι ανάγκες του τέκνου. Συνθήκες ζωής νοούνται οι όροι διαβίωσης χωρίς να ικανοποιούνται οι παράλογες αξιώσεις και η σπατάλη χρημάτων (βλ. ΕφΑΘ 1984/2008, ΕλΔνη 49/1099-ΕΑ 15715/ 1998, ΝοΒ 38/80). Η διατροφή θα μειώνεται κάτω από το επίπεδο διαβίωσης του δικαιούχου, αν οι δυνατότητες του υπόχρεου είναι περιορισμένες και δεν επαρκούν. Εξάλλου, η κατά τα άνω υποχρέωση των γονέων προς διατροφή του τέκνου τους, βαρύνει αυτούς, κατά το άρθρο 1489 εδ.2 ΑΚ, ανάλογα με τις δυνάμεις τους.
Β. Το ενήλικο τέκνο δικαιούται διατροφής με βάση την ΑΚ 1486 παρ.1, δηλαδή μόνο αν δεν μπορεί να αυτοδιατραφεί από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές συνθήκες της ζωής του, ενόψει και των τυχόν αναγκών εκπαίδευσής του. Το ενήλικο τέκνο δηλαδή, πρέπει να αναλώσει την περιουσία του (το κεφάλαιο) πριν στραφεί στους γονείς του .
Η ιδιότητα του τέκνου ως σπουδαστή, συνήθως συνεπάγεται ότι αυτό δεν είναι σε θέση να ασκήσει παράλληλα οποιοδήποτε επάγγελμα ή εργασία χωρίς βλάβη της υγείας του και της επιτυχούς αντιμετώπισης των σπουδών του, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες απαιτούν συνεχή παρακολούθηση και προετοιμασία και δεν αφήνουν στα νεαρά άτομα επαρκή ελεύθερο χρόνο. Δηλαδή, το ενήλικο τέκνο δεν υποχρεούται να εργασθεί, εφόσον οι ανάγκες της εκπαίδευσής του αποκλείουν την άσκηση επαγγέλματος και δεν μπορεί να αξιωθεί από αυτό να απασχολείται σε εργασία, η οποία επηρεάζει την επιτυχία του στις σπουδές του. Η αδυναμία, λοιπόν, επαγγελματικής απασχόλησης, σε συνδυασμό με τις ικανότητες και κλίσεις του παιδιού, συνεπάγεται αδυναμία αυτοδιατροφής του ενήλικου τέκνου, δηλαδή απορία του. Το κατά πόσον υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης και ποιας έκτασης, εξαρτάται και εκ των γενικότερων βιοτικών συνθηκών, αλλά και εκ των προσωπικών ιδιοτήτων που αναφέρθηκαν (κλίση, ικανότητα, επιμέλεια κλπ) του τέκνου.
Εξεταστέο, δε, είναι το θέμα μέχρι ποιου χρονικού σημείου μπορεί να ζητήσει διατροφή και αν μπορεί να εργαστεί. Ενδέχεται η αξίωση να ασκείται καταχρηστικά. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να περατωθεί μέσα στο χρόνο που συνήθως είναι απαραίτητος. Αν ο δικαιούχος διατροφής επιδεικνύει αμέλεια ή αδυναμία για τη συνέχιση της εκπαίδευσής του, παύει η υποχρέωση κάλυψης της σχετικής δαπάνης.
Για την κάλυψη των δαπανών διατροφής του σπουδάζοντος ενηλίκου τέκνου επιβαρύνονται και οι δύο γονείς του, καθένας από τους οποίους είναι υποχρεωμένος να καλύψει ένα ποσοστό από τις ανάγκες του τέκνου του, ανάλογο με τις οικονομικές δυνατότητές του, που πηγάζουν από τα εισοδήματα ή τους πόρους του ή την περιουσία του (ΑΠ 117/2008 ΕλλΔικ 50.718, ΕΑ 3454/2008 ΕλλΔικ 49.1490, ΕφΠειρ 181/2016 ΝΟΜΟΣ ).
Αν το ενήλικο τέκνο που δικαιούται διατροφή στραφεί μόνον κατά του ενός γονέα, αφού δεν υποχρεούται να στραφεί και κατά των δύο γονέων του, δικαιούται ο εναγόμενος γονέας να επικαλεστεί, κατ` ένσταση, ότι και ο άλλος γονέας έχει την οικονομική δυνατότητα, σε σχέση με τη δική του και σε συνδυασμό με τις λοιπές υποχρεώσεις του, να καλύψει μέρος της ανάλογης διατροφής του ενηλίκου, οπότε με την απόδειξη της ένστασης αυτής περιορίζεται η υποχρέωση του εναγομένου γονέα για τη διατροφή του τέκνου του, κατά το ποσό που αντιστοιχεί στην οικονομική δυνατότητα και στη με βάση αυτήν υποχρέωση συνεισφοράς του άλλου γονέα (βλ. ΑΠ 884/2003).
Στην διατροφή που δικαιούται να λάβει το τέκνο, περιλαμβάνεται η δαπάνη για τροφή, στέγαση και εν γένει συντήρηση του, επιπλέον δε και η δαπάνη για την επαγγελματική του εκπαίδευση, θεωρητική ή τεχνική, οποιασδήποτε εκπαιδευτικής βαθμίδος, περιλαμβανομένης και της πανεπιστημιακής και των μεταπτυχιακών σπουδών (βλ. ΑΠ 884/2003, ΕλλΔνη 45, σελ. 117, ΑΠ 212/1999, ΕλλΔνη 40 σελ. 1043).
Αξίζει να σημειωθεί ότι υφίστανται δύο βασικές διαφορές μεταξύ της αξίωσης για διατροφή του ενήλικου τέκνου σε σχέση με την αξίωση του ανήλικου τέκνου, ήτοι α) το ενήλικο τέκνο για να αξιώσει διατροφή από τους γονείς του δε θα πρέπει να έχει κινητή ή ακίνητη περιουσία για τη κάλυψη των βιοτικών του αναγκών σε αντίθεση με το ανήλικο τέκνο που δύναται να αξιώσει διατροφή από τους γονείς του χωρίς να αξιοποιήσει ή ρευστοποιήσει την απρόσοδη περιουσία που τυχόν διαθέτει και β) οι γονείς των ενήλικων τέκνων μπορούν να προβάλλουν την ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής αν το ενήλικο τέκνο έχει περιουσία κινητή ή ακίνητη ικανή να του εξασφαλίσει επαρκές εισόδημα για τη κάλυψη των εξόδων του, ενώ οι γονείς ανήλικου τέκνου δε μπορούν καταρχήν να επικαλεστούν ένσταση διακινδύνευσης ιδίας διατροφής, εκτός αν σύμφωνα με το άρθρο 1487 εδ΄ β ΑΚ το ανήλικο τέκνο μπορεί να στραφεί κατά άλλου υπόχρεου ή να διατραφεί από τη περιουσία του.
Νάντια Κωνστάντου
2955998
2954271
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
![]() |
Τηλ. Επικοινωνίας: +30 213 02 72 597 |
+30 6972 223 162 | |
![]() |
Email: nadia.konstantou@gmail.com |
![]() |
Λ. Αλεξάνδρας 44, 11473 Αθήνα |
NEWSLETTER