OGIBiz Website

Από τις διατάξεις των άρθρων 1389, 1390, 1391 και 1493 του ΑΚ προκύπτει ότι οι σύζυγοι έχουν αμοιβαία υποχρέωση να συνεισφέρουν από κοινού, ο καθένας ανάλογα με τις δυνάμεις του, για την αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας. Το μέτρο δε της συνεισφοράς αυτής προσδιορίζεται από τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής και η εκπλήρωσή του γίνεται με την προσωπική εργασία, τα εισοδήματα και την περιουσία και την απρόσοδη ακόμη (ΟλΑΠ 9/1991) των συζύγων (άρθρα 1389,1390). Σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης  συμβίωσης, η υποχρέωση διατροφής, που υποκαθιστά στην περίπτωση αυτή την υποχρέωση συνεισφοράς, διέπεται από τους ίδιους, όπως και η τελευταία, κανόνες των παραπάνω άρθρων 1389 και 1390 ΑΚ (ΟλΑΠ 9/1991). Η διατροφή, στην περίπτωση αυτή, προκαταβάλλεται σε χρήμα κατά μήνα και προσδιορίζεται λαμβανομένων, επί πλέον, υπόψη και των συνθηκών της χωριστής διαβίωσης (ΟλΑΠ 2/1994 ΕλΔ/νη 95-352).

Ακόμη, από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι σε περίπτωση διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, οπότε αναιρείται σε μεγάλο βαθμό η συγκλήρωση του βίου των συζύγων και συνεκλείπει το στοιχείο της «από κοινού» συμβολής τους στην αντιμετώπιση των αναγκών της οικογένειας, χωρεί ένα είδος συμψηφισμού των αμοιβαίων υποχρεώσεων για διατροφή, έτσι ώστε δικαιούχος της χρηματικής διατροφής του άρθρου 1391 παρ.1 του ΑΚ είναι ο σύζυγος, ο οποίος υπό τους όρους της έγγαμης συμβίωσης, όφειλε τη μικρότερη συνεισφορά, οπότε αν διέκοψε τη συμβίωση για εύλογη αιτία, του οφείλεται σε χρήμα ως διατροφή η διαφορά μεταξύ της μεγαλύτερης συνεισφοράς του άλλου και της δικής του μικρότερης συνεισφοράς (ΑΠ 132/2003 ό.π., ΑΠ 613/1999 ΕλλΔ/νη 41.71, ΑΠ 804/1992 ΕλλΔ/νη35.108, ΕφΘεσ 791/2005 α` δημ.ΝΟΜΟΣ, ΕφΑθ 2276/2003 ΕλλΔ/νη 2003.1405, ΕφΠειρ 544/2002 ΠειρΝομολ 2002.323).

Όμως, δεν υπάρχει υποχρέωση συνεισφοράς στη διατροφή όταν ο σύζυγος στερείται παντελώς οικονομικών μέσων, οπότε ο άλλος σύζυγος είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει αυτός ολόκληρη τη διατροφή του απόρου, το μέτρο της οποίας, σύμφωνα με το άρθρο  130 εδ β΄ του ΑΚ, προσδιορίζεται ανάλογα με τις συνθήκες της οικογενειακής ζωής, που ασφαλώς περιλαμβάνουν και την οικονομική κατάσταση του υποχρέου (ΕφΠειρ 544/2002 ΠειρΝομολ 2002.323, ΕφΠειρ 544/2002 ΠειρΝομ 2002.23, ΕφΑθ 4454/1994 αδημ.).

Ωστόσο για τη θεμελίωση αυτής της αξίωσης (διατροφής) απαιτείται είτε ο δικαιούχος της διατροφής σύζυγος να διέκοψε την έγγαμη συμβίωση

για εύλογη αιτία, όπως ρητά ορίζεται στη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 1391 του ΑΚ, είτε, κατ΄ επέκταση, η διακοπή να προήλθε από  την πλευρά του υπόχρεου για διατροφή συζύγου (ΑΠ 1217/2007, ΑΠ 613/1999, ΕφΔωδ. 169/2007 ΝΟΜΟΣ, ΕφΑΘ 83/2007 ΝΟΜΟΣ). Εύλογη αιτία για τη διακοπή της έγγαμης συμβίωσης είναι οποιοδήποτε γεγονός που μπορεί να δικαιολογήσει τη διάσπαση της συμβίωσης. Ο τρόπος με τον οποίο επέρχεται η διάσπαση (εγκατάλειψη ή αποπομπή) δεν ενδιαφέρει. Η εύλογη αιτία μπορεί να οφείλεται σε υπαιτιότητα του ενός από τους συζύγους ή και σε κοινή υπαιτιότητα (ΑΠ 1031/1993 ΕΕΝ 1994-612, ΕφΛαμ 98/2009 Α` Δημοσίευση Νόμος, ΕφΔωδ. 169/2007 Α` Δημοσίευση Νόμος, ΕφΠατρ 1115/2007 ΑΧΑΝΟΜ 2008 272, ΕφΘεσ 792/2005 Α` Δημοσίευση Νόμος, Εφ Πειρ 12/2015 Α` Δημοσίευση Νόμος).

Σύμφωνα με το νόμο, η διατροφή στη διάσπαση υπολογίζεται με βάση τη συνεισφορά κάθε συζύγου στις οικογενειακές ανάγκες και γι’ αυτό είναι απαραίτητη η αναγωγή στα ποσοστά συνεισφοράς κάθε συζύγου σε αυτές. Δεν αποτελεί, επομένως, προϋπόθεση η απορία του ενός συζύγου και η ευπορία του άλλου, αλλά αρκεί η διαπίστωση αναλογίας δυνάμεων που καταδεικνύει ότι ο ένας έχει υποχρέωση μεγαλύτερης συνεισφοράς από τον άλλο. Έτσι, δικαιούχος είναι αυτός που κατά τη διάρκεια της συμβίωσης όφειλε τη μικρότερη συνεισφορά.

Κριτήριο προσδιορισμού του ύψους της διατροφής αποτελούν οι ανάγκες των συζύγων κατά τη χωριστή τους διαβίωση και οι οικονομικές του δυνάμεις (εισοδήματα, εργασία, περιουσία, ακόμα και η απρόσοδη. Αν ο σύζυγος αποφεύγει να εργαστεί σκόπιμα, υπολογίζεται στις δυνάμεις του η αμοιβή που θα μπορούσε να λάβει από την εργασία του).

Νάντια Κωνστάντου