OGIBiz Website

1. Τι είναι η ενδοοικογενειακή βία

Ένας ολοκληρωμένος ορισμός της ενδοοικογενειακής βίας εμπεριέχεται στο άρθρο 3 της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης «Για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας», όπου ως ενδοοικογενειακή βία ορίζεται:  «Κάθε πράξη φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, η οποία συμβαίνει εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας, ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιρασθεί την ίδια κατοικία με το θύμα».

Θα πρέπει συνεπώς να γίνει σε όλους αντιληπτό, ότι σύμφωνα και με το ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο, η ενδοοικογενειακή βία ΔΕΝ ΑΦΟΡΑ ΜΟΝΟ την άσκηση σωματικής βίας, την σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας μέλους της οικογένειας από άλλο μέλος.

Ενδοοικογενειακή βία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ η πρόκληση σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία.

Ενδοοικογενειακή βία ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας.

Ενδοοικογενειακή βία  ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ η πρόκληση ψυχικού πόνου, ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση του θύματος.

Έτσι, θύμα ενδοοικογενειακής βίας είναι και αυτό που έχει υποστεί έντονη λεκτική κακοποίηση και ψυχολογική βία, η οποία συνίσταται συχνά σε ύβρεις, απειλές, προσβολές, δυνατές φωνασκίες, άσεμνες χειρονομίες, συκοφαντικές δηλώσεις και οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει φόβο, να θίξει την τιμή και την αξιοπρέπεια του και να μειώσει την αυταξία του.

Θύμα ενδοοικογενειακής βίας είναι το ανήλικο, που υπόκειται ψυχολογική κακοποίηση, η οποία ορίζεται, από τους ειδικούς του χώρου της ψυχικής υγείας, ως πράξεις, συμπεριφορές ή και παραλείψεις, από τις οποίες το παιδί εισπράττει συστηματική απόρριψη, εκφοβισμό, απειλές, προσβολές, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση και συναισθηματική απροσφορότητα.

Θύμα ενδοοικογενειακής βίας είναι το ανήλικο, ενώπιον του οποίου τελέσθηκε η πράξη βίας κατά μέλους της οικογένειας του.

Τις περισσότερες φορές τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας δεν γνωρίζουν επαρκώς το νομικό πλαίσιο προστασίας τους, προκειμένου να αντιδράσουν και να προστατευτούν.

2. Η υπάρχουσα νομοθεσία περί ενδοοικογενειακής βίας

Την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας ρυθμίζει ο Νόμος 3500/2006, ο οποίος, στο άρθρο 1, την ορίζει ως αξιόποινη πράξη σε βάρος μέλους της οικογένειας, Σύμφωνα δε, με το άρθρο 2 του ιδίου νόμου, η άσκηση βίας κάθε μορφής μεταξύ των μελών της οικογένειας απαγορεύεται. Ο δράστης τιμωρείται, ανάλογα με την περίπτωση, από απλή φυλάκιση έως και κάθειρξη.

Παράλληλα,  οι αλλαγές του Ποινικού Κώδικα επέφεραν και την μεταρρύθμιση του άρθρου 312 Π.Κ. που καλύπτει και το έγκλημα της ενδοοικογενειακής βίας, υπερισχύει ως ειδικότερο του παλαιότερου Νόμου 3500/2006 περί ενδοοικογενειακής βίας, ώστε οι δράστες να τιμωρούνται με επαυξημένες ποινές, ενώ τυποποιείται η σωματική βλάβη αδύναμων ατόμων και καταλαμβάνει πλέον όλες τις «πράξεις σωματικής βλάβης που στρέφονται κατά αδύναμων ατόμων» εφόσον βρίσκονται υπό την επιμέλεια ή τη προστασία του δράστη ή έχουν μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας.

3. Ποια η έννοια της «οικογένειας» σύμφωνα με τον Νόμο

Σύμφωνα με τις τελευταίες τροποποιήσεις του σχετικού νόμου, ως «οικογένεια» ορίζεται η κοινότητα που αποτελείται από συζύγους ή πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης ή γονείς και συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους. Στην οικογένεια περιλαμβάνονται, εφόσον συνοικούν, συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος της οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο που συνοικεί στην οικογένεια. Επίσης, οι διατάξεις για την ενδοοικογενειακή βία εφαρμόζονται και στους μόνιμους συντρόφους και στα τέκνα, κοινά ή ενός εξ αυτών, στους τέως συζύγους, στα μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, καθώς και στους τέως μόνιμους συντρόφους.

Στην ελληνική έννομη τάξη η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έγκλημα που διώκεται αυτεπάγγελτα και υπόκειται στην αυτόφωρη διαδικασία. Δεν απαιτείται η υποβολή έγκλησης από το θύμα, αρκεί η καταγγελία από το ίδιο ή τρίτο πρόσωπο. Η αστυνομία είναι υποχρεωμένη να δεχθεί την καταγγελία, να καταγράψει το περιστατικό στο βιβλίο αδικημάτων και συμβάντων και να ενημερώσει εγγράφως τον/ την Εισαγγελέα, ενώ κινείται η διαδικασία του αυτοφώρου.

Νάντια Κωνστάντου